Agustin Ibarrola artistaren erakusketa bikaina aurkeztu du Gustavo de Maeztu Museoak

Agustin Ibarrola artistaren erakusketa bikaina aurkeztu du Gustavo de Maeztu Museoak

Exposición Agustín Ibarrola. Abstracciones. El fondo liberado

Gustavo de Maeztu Museoak, 2022ko martxoaren 4tik maiatzaren 29ra bitartean, aldi baterako erakusketen aretoan, Agustín Ibarrola artistaren lanaren erakusketa bat bilduko du. Artista hori Bilbon jaio zen 1930ean, eta fabriketako eta baserrietako lan-munduaren irudikapenarekin lotuta dago.

Berrogeita hamarreko eta hirurogeita hamarreko amaieran urteen artean landutako figurazio horretan, 57. Equipoko kide izateko esperientziarekin batera, bizi izan zen. Kolektibo horrek artearen funtzio soziala azpimarratu zuen.

Ibarrolaren uste eta jarduera politikoek, Alderdi Komunistako militantziak eta Euskadiko Langile Batzordeen garapenak 1962an atxilotzea eta 1965 arte kartzelaratzea eragin zuten. Kartzelan lanean jarraitu zuen langileen eta nekazarien mundua goratzeko konpromisoa islatzen. Proletalgoaren gorespen hori, bizitako esperientzien lekukotzaren eta asmo sinbolikoaren artean zatitzen dena, hamarkada bat baino gehiagoan izan zen bere sormenaren oinarria.

Produkzio horren konfigurazioan, gero eta eredu funtsezkoagoetarantz egindako bilakaera ikus daiteke. Artetaren estetikan eta errealismo sozialistan errotutako hasierako irudikapenetik, Ibarrolak irudiak eraikitzeko joera gero eta garbiago eta geometrikoagorantz jo zuen.

Herrialdearen egoera politikoa normaldu egin zen demokrazia iritsi zenean, eta Ibarrola liberalizatu egin zen proletarioaren defentsaren eskakizunetik, esperimentazio plastiko horri guztiari protagonismoa emateko, kontakizunetik aparte.

Garai honetakoak dira Gustavo de Maeztu museoan ikusgai jarritako lanak. Lan horietan, Mikel Lertxundi Galiana ikerlariak eta IBARROLAren obran adituak dioenez, Madrilen egindako erakusketarako azterlanean, espazio plastikoaren interaktibitatea, bere sorkuntzaren funtsezko oinarrietako bat, 57. Taldean izandako esperientzian zehar, eta funtsaren eta bere langile-pinturaren arteko erlazioan jarraipena izan zuena, ekoizpen abstraktu honetan ikusten da. Funtzio garrantzitsua betetzen dute kontrakotasun hauek: betea-hutsa, konkaboa-konbexua, goian-behean eta negatiboa- positiboa.

Zenbait piezatan, aipagarria da bere oleo figuratibo askoren eta ekoizpen xilografikoaren esparru generikoetan agertzen zen joko marratua, eta hemen konposizio abstraktu ildaskatuetan edo gurutzatuetan bihurtzen baita.

Paperaren gaineko olio-pinturetan, zeinek eragin suprematista baitute geometria ilun bat hartzeko orduan, Ibarrola beste euskal sortzaile batzuek 1950eko hamarkadan garatutako proposamenekin harremanetan jarri zen: Oteizak kuboaren inguruan egindako ikerketarekin, edo Nestor Basterretxeak egindako ikerketarekin, beste forma batzuek zeharkatutako zirkuluak direla eta.

Pieza multzo horretan dinamismoa dago, hainbat baliabideren bidez lortua, hala nola diagonalak behin eta berriz erabiltzea edo elementu linealak moztu, gurutzatu eta txirikordatzea.

Erakusketarako sarrera doakoa da, Lizarrako pinakotekan egiten diren kultura-jarduera guztiak bezala, eta irekita dagoen ordutegian bisita daiteke: asteartetik larunbatera, 9:30etik 13:30era; igande eta jaiegunetan, 11:00etatik 14:00etara.

Gustavo de Maeztu Museoak eta Madrilgo José de la Mano Galeriak ekoitzi dute erakusketa.

BIZITZA ETA ARTE IBILBIDEA:

Agustín Ibarrola Goicoechea Bilbon jaio zen, 1930ean, langile-familia batean. Haurra zela, Espainiako Gerra Zibila bizi izan zuen, eta horrek markatuko ditu haren bizitza eta ibilbide artistikoa. Ibarrolak jakin-min handia piztu zuen artearekiko, eta 14 urterekin Bilboko Arte eta Lanbide Eskolan sartu zen, marrazketa eta pintura ikasteko asmoz.

Lantegi eta baserrietako lanaren mundua irudikatzen du, 1948an Bilbon lehen banakako erakusketa egin zuen arte. Erakusketa honek aldaketa bat suposatu zuen bere prestakuntzan eta Madrilera joan da San Fernando Arte Ederren Goi Eskolan trebatzen jarraitzeko. Ezin izan zuen matrikulatu ikasketarik ez zuelako eta, beraz, Daniel Vázquez Díazen tailerrean sartu zen.

Atzerrira egindako lehen bidaia Parisera egin zuen 1956an, Espainiako Artisten Elkarteko idazkari gisa, eta, berarekin batera, 57. Taldea osatuko dutenak ezagutu zituen.

Alderdi Komunistako kide aktibo gisa, 1962an atxilotu eta bederatzi urteko kartzelaratze-zigorra ezarri zion auzitegi militar batek. Kartzela barruan margotzen eta marrazten jarraitu zuen, baina ezin zituen lanak sinatu, ez eta kanpoan erakutsi ere.

Urtebete geroago, Appel for Amnistyk, Espainiako Alderdi Komunistaren bidez, erakusketa bat antolatu zuen Londresen, Parisen, Belgikan, Alemanian eta Italian, gaur egun desagertu diren “legez kanpoko” lan horiekin.

1965ean aske utzi zuten eta, beste euskal artista batzuekin batera, Euskal Eskolako talde artistikoak sortzen hasi zen: Gaur, Emen, Orain eta Danok. 1967an, berriro atxilotu eta kartzelaratu zuten Basaurin (Bizkaia) 1969 arte, Debako Eskolan sartu zenean.

Une horretatik aitzina, euskal arteari buruzko hainbat erakusketa eta arte-ekitalditan parte hartu zuen. Barakaldoko (Bizkaia) Euskal Artearen Lehen Erakusketa Bereizi gabean eta 1972ko Iruñeko Arte Topaketetan parte hartu zuen, eta 1976ko Veneziako Biurtekoan ere euskal ordezkari bakar gisa azaldu zuen.

1977an, anbizio handiko lan bat egin zuen: Guernica horma-irudia, hamar metroko friso narratiboa, Pablo Picassoren Guernica (1937) omentzeko. Gainera, Euskal Herrian behin betiko instalatzea eskatzen zuen herritarren mugimenduari ere lagundu zion lan honekin.

80ko hamarkadan, Euskal Herriko Unibertsitateko Arte Ederren Fakultateko irakasle izan zen, eta handik bost urtera kargutik kendu zuten, titulaziorik ez zuelako. 1987an, Kultura Ministerioak eta Madrilgo Udalak erakusketa antologiko bat antolatu zuten. Ondoren, Zaragozara eta Bilbora joan zena, eta bertan aktiboki hartuko du parte.

Erakusketa-aldi hau bukatuta eta Kortezubiko (Bizkaia) baserrian erretiratuta, hainbat material erabiltzen hasi zen, hala nola trenbideko trabesak, kartoiak, makila lehorrak, burdina galdatua, corten altzairua… Naturan hainbat esku-hartze artistiko egitera eramanen duen etapa hasi zuen. Omako basoko enborrak, Santimamiñeko historiaurreko kobazuloetatik eta haien bizilekutik hurbildaudenak, Omako baso biziduna (1983-1987) sortzeko abentura estetiko ausart eta ezagunenetako baten euskarri dira.

Agustin Ibarrolak, XX. mendeko azken hamarkadatik aurrera, euskal erakunde publikoen onarpena du, hainbat eskultura agindu eta espazio publikoetan kokatzen baitituzte. 1993an, Arte Ederretako Merituaren Urrezko Domina jaso zuen 57. Taldeko kideekin batera, eta Salamancako Unibertsitateko Arte Ederren Fakultateak gonbidatu zuen, hiri horretan Zumar Lehorren Basoa (1995-1996) sortzeko.

RENFErekin lankidetzan, 1997tik aurrera, Espainiako zenbait hiritan trabesekin egindako bere serie eskultoriko ospetsuak erakutsiko ditu, eta lan grafikoekin eta piktorikoekin hainbat erakusketatan parte hartzen jarraitzen du.

Elementu naturalekin egindako esperimentuek errealitate egiten dira paisaia artistiko estetiko hauetan: «Harriak eta zuhaitzak» (1999) Allarizen (Ourense), Los cubos de la memoria (2001-2006) Llanesko portuan (Asturias), aire zabaleko auditorioaren agertokia, 130 trabesekin, Ruhr meatze- arrorako proiektatu zuena, Bottrop-en (Alemania), 2002an; edo Ibarrola harriak, Bracamonteko Garoza dehesan (Muñogalindo, Ávila) margotutakoak, 2005 eta 2009 artean.

XXI. mendeko lehen hamarkadan, terrorismoaren aurkako militantzia gailentzen da, eta hainbat eskultura ematen ditu terrorismoaren biktimen omenez. Santander, Andoain, Ermua, Gasteiz, Logroño, Alacant eta Murtzian bezalako lekuetan daude ikusgai.

Ibarrolak bere sorkuntza-bulkada eta lan-diziplina mantentzen jarraitzen du Omako Haranetik (Kortezubi, Bizkaia) erretiroan, laurogeiko hamarkadan familiarekin jarri zen baserrian.